Koniec rządowego wsparcia dla województwa lubelskiego
7 miliardów złotych – gigantyczna suma, która trafiła do województwa lubelskiego w latach 2021-2024r. dzięki stworzonemu przez rząd PiS Programowi Inwestycji Strategicznych „Polski Ład”. Środki przeznaczone zostały na setki ważnych inwestycji lokalnych – budowę dróg, szpitali, szkół, żłobków, wodociągów, miejsc rekreacji, siłowni plenerowych czy infrastruktury służącej Ochotniczym Strażom Pożarnym. Niestety potwierdziły się nieoficjalne doniesienia – obecny rząd nie zamierza kontynuować programu i strumień dodatkowych środków budżetowych niedługo całkowicie przestanie płynąć do samorządów Lubelszczyzny.
Program Inwestycji Strategicznych składał się z trzech głównych komponentów: ogólnej puli na wybrane samodzielnie przez samorządy inwestycje, z segmentu wsparcia dla gmin, gdzie dawniej funkcjonowały PGRy oraz z puli pieniędzy na rozwój przemysłu w Polsce lokalnej.
W ramach trzech transz na ogólne inwestycje, o których decydowały społeczności lokalne, do lubelskich samorządów trafiło na przestrzeni ostatnich trzech lat blisko 6,4 miliarda złotych. Samorządy mogły wnioskować nawet o 95% finansowania na podjęte inwestycje, co stanowił największy w historii III RP poziom wsparcia ze strony państwa.
– Jedną z naczelnych zasad ustroju demokratycznego naszego państwa jest zasada pomocniczości. Tam, gdzie nie można zrealizować zadania własnego, wtedy zadaniem państwa jest wsparcie w realizacji tego zadania. Program inwestycji strategicznych służy właśnie takiemu celowi. To nie jest rozdawnictwo – to redystrybucja dochodów państwa, tak, żeby dochować zasady zrównoważonego rozwoju i zastosować zasadę pomocniczości. Zwróćmy uwagę, w jakim miejscu byłoby województwo lubelskie, szczególnie gminy wiejskie, gdyby nie zastosowanie tej zasady – tak zalety rządowego wsparcia opisywał w 2023r. wojewoda lubelski Lech Sprawka.
Gminy, w których jeszcze nieco ponad trzy dekady temu działały Państwowe Gospodarstwa Rolne, po okresie transformacji ustrojowej zostały pozostawione na pastwę niełatwego i niewdzięcznego losu. Wzrastało tam bezrobocie, mnożyły się problemy społeczne, królowała beznadzieja bez perspektyw poprawy sytuacji. Od kilku lat znaczącą pomocą w takich miejscowościach okazał się segment „Polskiego Ładu”, dedykowany właśnie miejscowościom o przeszłości z PRGami. W województwie lubelskim wspomniane gminy otrzymały łącznie ponad 500 milionów złotych, które pozwoliły na sfinansowanie inwestycji poprawiających widocznie jakość życia i uruchamiających koniunkturę gospodarczą. Temu ostatniemu celowo służył też element „Polskiego Ładu” zatytułowany „Rozwój stref przemysłowych”. Skierowanie na Lubelszczyznę ponad 100 milionów złotych na tworzenie lokalnych miejsc pracy w przemyśle stanowił potężny impuls do powstawania nowych zakładów i utrzymania historycznie najniższego bezrobocia, jakie zanotowaliśmy na Lubelszczyźnie w 2023r. (około 7-8% wg danych GUSu).
Samorządy z naszego regionu, niezależnie od barw partyjnych, wyrażają ubolewanie i rozczarowanie, że nowy rząd pod kierownictwem Donalda Tuska, z dnia na dzień zakończył żywot Programu Inwestycji Strategicznych i pozbawił Polskę gminną i powiatową zastrzyku finansowego wsparcia, potrzebnego do wyrównywania szans między regionami. Wiele samorządów wskazuje, iż w tej sytuacji nastąpi zapaść inwestycyjna i pogrążanie się lokalnych wspólnot w spirali zadłużenia i marazmu gospodarczego. Wielka szansa na ostateczne przełamanie podziałów między tzw. Polską A i Polską B wydaje się odchodzić w przeszłość.
